قفس پرورش ماهی در دریا
مقدمه
امروزه اﺳﺘﻔﺎده گسترده‌از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺎک و آب ﻏﻴــﺮ ﻗﺎﺑــﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮای ﻛﺸﺎورزی، ﺻﻨﻌﺖ و ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺑﺎ امکان ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺑﺰیﭘﺮوری ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳک راﻫﻜﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ برای تولید غذا و ایجاد اشتغال ﻣﻄﺮح است. ﻛﺸﻮر ایران ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ بارندگی ﺣﺪود ۲۴۰ میلی‌متر در ﺳﺎل ﺟﺰء ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻧﻴﻤﻪ خشک دﻧﻴﺎ محسوب می‌گردد، از این رو آبزی‌پروری در دریا در کشوری مانند ایران که با کمبود منابع آب شیرین روبرو است، از ضروریات است.
پرورش ماهی در قفس از سیستم‌های جدید پرورش آبزیان در محیط محصور است که به‌دلیل تقاضای جهانی به تولیدات آبزی و محدودیت آب‌های شیرین در نیم قرن اخیر رشد فزاینده‌ای داشته است. از محاسن برجسته پرورش ماهی در قفس‌های دریایی می‌توان به: استفاده از منابع آبی بجای زمین، کاهش هزینه اجرائی پرورش ماهی، صرفه‌جوئی در مصرف آب شیرین، سهولت و سرعت احداث، کمتر بودن بیماری‌های ماهیان آب شور، سهولت انتقال قفس، کاهش تجمع آلودگی در محیط پرورش و حل مشکلات اجتماعی و افزایش توان اقتصادی ساحل نشینان اشاره کرد. در این روش ماهی محصور در یک قفس یا سبد در منابع آبی محلی و یا آزاد پرورش داده می‌شود و آب به صورت آزاد بین منبع آبی و قفس در جریان است. منبع آبی می‌تواند حوضچه، رودخانه، دریاچه و یا آب‌های آزاد باشد.
تعریف مسأله
یکی از روش‌های پرورش ماهی استفاده از محیط‌های محصور است. که در ایران شامل قفس، پن (سواحل محصور) و کانال‌های آب‌رسانی‌محصور است. در واقع این محیط‌ها بخشی از مکان‌های آبی(نظیر دریاها، دریاچه‌های طبیعی و مصنوعی، دریاچه‌های پشت سد، مرداب‌ها، تالاب‌ها، رودخانه‌ها و کانال‌های آب‌رسانی) هستند که با تور یا مواد مشبک دیگری محصور می‌شوند و در آن‌ها ماهی رهاسازی و پرورش می‌یابد. هدف این مسابقه استفاده از طرح و ایده تیم‌های نخبه و مستعد جوان برای بازطراحی قفس‌های دریایی با قابلیت‌های کاربردی در جهت رفع چالش‌های این حوزه است.
چالش‌های موجود در این صنعت عبارت اند از:
- غلبه بر امواج سهمگین دوره‌ای در دریاها
- غلبه بر امواج نشکسته در مناطقی که عمق با شیب زیادی افزایش پیدا می‌کند.
- غلبه بر مشکلات پاکسازی تورها
- افزایش استحکام و انعطاف در تورها
- افزایش استحکام براکت‌ها
- غلبه برمشکلاتی که پرندگان ماهی‌خوار بوجود می‌آورند.
- افزایش ظرفیت پرورش در مساحت کمتر
هدف از این مسابقه طراحی قفس‌های سازگار با محیط آبی ایران و ساخت تجهیزات کلیدی آن است بطوری که قابلیت پاسخ به چالش‌های کلیدی پرورش ماهی در قفس دریایی را دارا باشد.
تیم‌ها در این مسابقه باید ابتدا پیشنهادات خود را در قالب پورپوزال‌های مسابقات فرصت و با الگوی طرح مفهومی محصول، برای دبیرخانه ارسال کنند. پس از بررسی پیشنهادات اولیه، پورپوزال‌های برتر برای تکمیل پیشنهادات خود فراخوان شده و برای تیم‌های برتر این مرحله شرایط ساخت نمونه اولیه فراهم می‌شود.
تخصص مورد نیاز برای ایجاد و توسعه محصول
طراحی و ساخت قفس دریایی ما را با طیف گسترده‌ای از علوم درگیر می‌کند، از مهندسی دریا و سازه، مکانیک جامدات و سیالات تا ساخت و تولید و آبزی‌پروری و شیلات و… . دانشجویانی که در حوزه‌های مرتبط به ویژه در رشته‌های مهندسی دریا، مکانیک، شیلات و… تحصیل و فعالیت می‌کنند می‌توانند در حوزه طراحی و ساخت قفس پرورش ماهی در دریا، پا به عرصه بگذارند.