امروزه با پیشرفت دانش و فناوری، پرتودهی صنعتی بهعنوان یکی از روشهای کارامد در زمینه ارتقای کیفیت تولیدات پلیمری، مواد غذایی، پزشکی، حفظ منابع زیست محیطی، میکروبزدایی و دفع آفات محصولات کشاورزی مورد استفاده کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است. همچنین بهرهگیری از روشهای پرتودهی صنعتی بهعنوان جایگزین روشهای شیمیایی و گرمایی، کاهش قابل توجهی در هزینه های تولید و تأمین انرژی به دنبال خواهد داشت.
گسترش روز افزون نیاز کشور به باریکههای پرتوزا در زمینههای صنعتی، کشاورزی ، پزشکی و … سبب افزایش نیاز به مولدهای پرتو در داخل کشور شده است. لذا دستیابی به این فناوری برای کشور بسیار حائز اهمیت است.
شتابدهندههای ذرات به عنوان مهمترین ترین مولدهای پرتو، دستگاهی (خطی یا دایروی) هستند که برای افزایش سرعت (انرژی) ذرات باردار و هدایت آنها جهت برخورد با یک هدف یا با یکدیگر ، از میدانهای الکتریکی و مغناطیسی استفاده میکنند.
دسته بندیهای متفاوتی برای شتابدهندههای ذرات بر اساس: شکل مسیرشتابدهی به ذره، سازوکار شتابدهی و بازه انرژی وجود دارد.
این دستگاهها در حوزههای گوناگون کاربردهای فراوانی دارند. ازجمله:
1. پزشکی
o کاربردهای درمانی
o کاربردهای تشخیص
2. صنعتی
o اصلاح مواد پلیمری
o پرتودهی و استریلیزاسیون مواد
o دفع آفات کشاورزی
3. امنیتی
o بازرسی محموله
o تصویر برداریهای خاص
4. تحقیقات علمی
o تحقیقات فیزیک
o آنالیز مواد
5. محیط زیست
o تصفیه پسماندهای شهری، صنعتی، بیمارستانی
o پاکسازی خاک و یا آبهای آلوده
o مدیریت پسماند سوختهای هسته ای در رآکتور
همچنین شتابدهندهها زیرسیستمهای گوناگونی دارند که هریک از این زیرسیستمها به تنهایی شامل فناوری خاص خود میباشند و از طرفی هر یک از زیر سیستمها میتوانند در حوزههای دیگر نیز کاربرد داشته باشند. برای مثال زیر سیستم مولد RF شتابدهندههای خطی علاوه بر کاربرد در حوزه شتابدهنده، در صنایع دفاعی، صنایع مخابرات و حوزه گداخت نیز کاربرد دارد.
با توجه به مشکلات تهیه و خرید شتابدهندهها از خارج کشور، به خصوص شتابدهندههای توان بالا ، خودکفایی در طراحی و ساخت این شتابدهندهها و زیر سیستمهای آنها علاوه برتامین نیازهای بخشهای گوناگون کشور، به صورت قابل توجهی باعث ارز آوری و ذخیره ارز میشود. برای مثال ساخت یک نمونه از هرکدام از تجهیزات مطرح شده در رویداد حاضر، مجموعا باعث جلوگیری از خروج ارز از کشور به میزان بیش از 2 میلیون دلار می شود.
همچنین تجهیزات مطرح شده در این رویداد برای اولین بار در نوع خود در ایران ساخته خواهند شد که این مساله باعث ارتقاء زیرساخت و توان فنی کشور جهت ساخت تجهیزات مشابه برای نیاز های گوناگون آینده کشور میشود.
مسائل و چالش های این رویداد شامل 7 مسئله هست که عبارت اند از :
1. ساخت لامپ رادیو فرکانسی باند S با توان پالسی15 مگاوات و توان متوسط 15 کیلو وات
2. ساخت مدولاتور راه انداز لامپ کلایسترون با توان خروجی پالسی 25 مگاوات و توان
متوسط 25 کیلو وات
3. ساخت مولد رادیوفرکانسی 200 کیلو هرتز با توان 120 کیلو وات شامل ترانس افزاینده ولتاژ
4. ساخت مولد رادیوفرکانسی50 کیلوهرتز با توان 2 کیلو وات شامل ترانس افزاینده ولتاژ
5. ساخت منبع تغذیه DCبا ولتاژ 300کیلوولت و توان 30 کیلووات باریپل ولتاژ نیم درصد
6. ساخت تیوب شتاب دهی
7. ساخت آندوالتور مناسب برای لیزرهای الکترون آزاد و چشمههای نور نسل سوم